Raport analityczny
dot. zamachu w Madrycie 11 marca 2004 roku.
Spis treści
1Wstęp
2Przebieg
zamachu
3Środki
użyte przez terrorystów
4Przyczyny
zamachu
5
Aneks – zestawienie danych z zamachu
6.
Bibliografia
1
Wstęp
Zamach
w Madrycie z 11 marca 2004 roku, trzy dni przed
wyborami parlamentarnymi w Hiszpanii, był największym atakiem
islamskich ekstremistów w Europie. W wyniku eksplozji bomb umieszczonych w 4
pociągach, zginęło 191 osób, ok. 2000 zostało rannych.
Do
zamachu przyznała się Brygada Abu Hafs al Masriego. Grupa użyła 14 ładunków
wybuchowych. W wyniku zamachu, wybory generalne z 14 marca wygrała opozycyjna
PSOE z Jose Luisem Zapatero na czele, czego nie wykazywały sondaże sprzed
11.03.2004.
2
Przebieg
W
czwartek o godzinie 7:37 czasu lokalnego dochodzi do wybuchu na stacji Atocha w
pociągu C-1/21431 na trasie Alcala de Henares – Alcobendas, jadącego z miejscowości Alcala de Henares oddalonej 35 km od Madrytu. Z czterech bomb
umieszczonych w wagonach nr 1,4,5,6 wybuchają trzy. O godz.7:39 na stacji
Atocha-Tellez wybuchają 4 bomby, zostawione w wagonach nr 1,4,5,6 pociągu
C-1/17305CA( spóźniony) na trasie Alcala de Henares - Chamartin .
Minutę po pierwszym wybuchu na stacji Atocga, dochodzi do eksplozji na stacji
El Pozo w pociągu C-1/21435 na trasie Guadalajara – Alcobendas( cztery bomby w
wagonach nr 4 i 5 w tym dwa niewypały). Równocześnie wybucha bomba w czwartym
wagonie jadącym trasą Alcala de Henares – Prince Pio w pociągu nr C-7/21713.
Angel
Acebes, szef MSW, w swoim wystąpieniu o godzinie 11 ogłasza rozpoczęcie
śledztwa.
W
południe zbiera się gabinet kryzysowy, na którym zamachy zostają przypisane
ETA. Hipoteza ta zostaje upubliczniona przez Acebesa w kolejnym wystąpieniu po
godzinie 13. Dopiero o godzinie 20:20 Acebes ogłasza otwarcie
drugiej(islamskiej) linii śledztwa. Tego samego dnia wieczorem agencja Reutersa
informuje o mailu, w którym do zamachu przyznaje się Brygada Abu Hafs Masriego.
Następnego dnia o 16:04 rządowi zostaje przekazany raport dotyczący maila, w
którym służby negatywnie się do niego ustosunkowują. W sobotę 13 marca policja
otrzymuje wiadomość o kasecie video na której rzecznik Al-Kaidy na Europę Abu
Dujan al Afgani przyznaje się do zamachu.
3
Środki
3.1
Skład i pochodzenie bomb
Do
produkcji bomb użyto materiału wybuchowego Goma 2. Materiał ten jest
wykorzystywany w górnictwie i przemyśle wydobywczym. W wyniku śledztwa
hiszpańskich służb ustalono, że materiał – 100 kg sprasowanego dynamitu
pochodził z kopalni Caolines de Merilles. Organizatorom materiał sprzedał,
pracownik kopalni- Emilio Llane. Do każdej z bomb, oprócz materiału
wybuchowego, dokładano gwoździe w celu zwiększenia zadawanych szkód. W
produkcji ładunków posługiwano się także używanymi w górnictwie detonatorami,
głównie miedzianymi oraz aluminiowymi. Jako zapalnika użyto telefon komórkowy
na kartę.
Ładunki
wybuchowe zostały najprawdopodobniej umieszczone w wagonach bezpośrednio przed
zamachem. Świadczyć mogą o tym zeznania świadków. Jeden z nich, Luis Garrudo,
dozorca osiedla niedaleko stacji Atoha zeznał policji, że 11 marca rano
zauważył białą furgonetkę Renault Kangoo, z której wysiadło trzech mężczyzn,
ubranych w zbyt grube, jak na słoneczną pogodę ubrania. Kierowca i dwaj
pasażerowie mieli białe czapki i szaliki, zasłaniające twarze. Jeden z nich z
torbą lub plecakiem udał się w stronę baru, prowadzącego do stacji, gdzie
świadek stracił go z oczu.
Synchronizacja
ataków została dokładnie przemyślana. Według planu pociągi C-1/21431 i
C-1/7305CA miały wjechać równocześnie na stacje. Siła połączonych eksplozji
bomb, umieszczonych w obu pociągach, zdaniem ekspertów, mogłaby doprowadzić
nawet do zawalenia się szklanej kopuły dworca, co znacznie zwiększyłoby liczbę
ofiar ataku.
Skład Atocha - pociąg typu 446. Pojemność
1452 miejsc(408 siedzących i 1044 stojących), przewoził ok 600 osób. 40% jego powierzchni zajmowali pasażerowie. Ok. 100 pasażerów przypadało na wagon. Bomby wybuchły w 3 wagonach, wybuch dotknął ok. 300 osób. Spośród nich
29 osób zginęło na miejscu (10%), od ran zmarło 170 (56%), co daje 66%. Nie było jednoczesnych wybuchów, więc pasażerowie, słysząc pierwszą eksplozję w 6stym wagonie, zaczęli uciekać, drzwi były otwarte. Martwi na miejscu to
pasażerowie jak i osoby oczekujące na
peronie. Średnio, każda bomba zabiła 10 osób, raniła 56.
Skład Tellez: typ 446 70% miejsc było zajętych. Wiózł ok. 165 pasażerów/wagon. 4 bomby wybuchły w 4 wagonach. Pociąg zatrzymał się,
niektóre bomby mogły być synchroniczne.
3.2
Rozmieszczenie bomb
3.21
Wagony ATOCHA
Trzy bomby umieszczono przy
składanych fotelach pod drzwiami wagonu. Pociągi na stacji Alcalá
miały ponad 5-minutowy postój, przy otwartych drzwiach. Rozmieszczenie bomb w
wagonach było identyczne (Rys .1-schemat wagonów i umiejscowienie bomb). Składane
siedzenia mają panel, po wybuchu powodujący dodatkowe obrażenia pasażerów (Zdj
1).
3.22 Wagony TÉLLEZ
Układ bomb w tym konwoju jest mniej regularny
(Rys2), mogły być więc podkładane,
gdy pociąg już jechał, a liczba pasażerów w poszczególnych wagonach utrudniała
podłożenie pakunków. Materiały wybuchowe w wagonie 1, były umieszczone w półce
bagażowej nad siedzeniami (Zdj2).
W wagonie 4C na podłodze
obok drzwi(Rys.3)
W wagonie 5C – w drzwiach
n a drugim piętrze (Rys.4)
A
w 6C – przy siedzeniach (Rys 5)
3.23 Skład El Pozo: dwukondygnacyjny, 2 bomby w górnej części pociągu (Rys 6)
3.24 Sta Eugenia (Rys 7) pojedyncza bomba, dla jego spowolnienia.
4Przyczyny
Operacją
kierowali Rabej Osman el Sayed Ahmend ,,Egipcjanin” oraz Amer Azizi. Jako
bezpośrednich autorów zamachu ustalono wielu drobnych przestępców. Wielu z
organizatorów było pod obserwacją lub wcześniej notowanych. Atak był realizacją
celów wpisanych w strategie świętej wojny, mających doprowadzić do wycofania
państw europejskich z Iraku i Afganistanu. Według informacji zebranych w czasie
śledztwa, islamiści planowali atak na jedno z trzech państw sojuszniczych USA:
Hiszpanię, Polskę lub Wielką Brytanie. O wyborze Hiszpanii zadecydowały
najprawdopodobniej względy organizacyjne i słabość służb bezpieczeństwa,
głęboka integracja ludności muzułmańskiej oraz represje ze strony rządu jakich
doświadczali muzułmanie po ataku na World Trade Center 11 września 2001 roku.
Istotne znaczenie mogła mieć też chęć odzyskania Al-Andulas(الأندلس) –
historycznej ziemi muzułmanów na Półwyspie Iberyjskim. Nie udało się ustalić
czy data ataku była celowo związana z datą wyborów w Hiszpanii.
5 Aneks
5.1Zamachy z 11 marca –
zastawienie danych
STACJA |
Atocha |
Atocha-Tellez |
El
Pozo |
Sta.
Eugenia |
NR
POCIĄGU |
C-1/21431 |
C-1/17305CA |
C-1/21435 |
C-7/21713 |
TRASA |
Alcala de Henares -
Alcobendas |
Alcal de Henares -
Chamartin |
Guadalajara - Alcobendas |
Alcala de Henares –
Principe Pio |
ODJAZD
Z ALCALA |
07.00 |
07.05 |
07.10 |
07.15 |
GODZINA
WYBUCHU |
07:37-07:38 |
07:39 |
07:38 |
07:38 |
BOMBY |
4bomby, wagony nr 1,4,5,6 |
4bomby, wagon nr 1,4,5,6 |
4 bomby,wagony nr 4,5,? |
1 bomba, wagon nr 4 |
NIEWYBUCHY |
1 |
x |
2 |
x |
Źródło: Z. Jakubowska
Madryt 11 marca
5.2
Wykres poparcia
poszczególnych partii w Hiszpanii 1977-2008.
Źródło:
5.3
Ryciny
Rys 2
 |
Rys 6 Pociąg El Pozo i rozmieszczenie bomb |
 |
Rys 7 Sta Eugenia |
5.4
Zdjęcia
Zdj
3 Atocha widok z satelity
Autorzy analizy, studenci BW: Karolina Pierzak, Lidia Zdzitowiecka, Jakub Łachnowicz
6.
Bibliografia:
v
Z.Jakubowska Madryt 11 marca.