Analizy

Spis treści

1. Zamach bombowy Madryt 2004
2. Dokumentacja obligatoryjna i fakultatywna w działaniach ochrony osób i mienia.
3. Bezpieczeństwo energetyczne Unii Europejskiej a bezpieczeństwo obywateli. Bezpieczna energetyka jądrowa w świetle aktów prawnych Unii Europejskiej.
4. Ograniczenia wolności i praw jednostki w stanie wyjątkowym. Analiza źródeł prawnych.

1. Zamach bombowy Madryt 2004

Spis treści

1.Wstęp

2Przebieg zamachu

3Środki użyte przez terrorystów

4Przyczyny zamachu

5 Aneks – zestawienie danych z zamachu

6. Bibliografia

1 Wstęp

Zamach w Madrycie z 11 marca 2004 roku, trzy dni przed wyborami parlamentarnymi w Hiszpanii, był największym atakiem islamskich ekstremistów w Europie. W wyniku eksplozji bomb umieszczonych w 4 pociągach, zginęło 191 osób, ok. 2000 zostało rannych.

Do zamachu przyznała się Brygada Abu Hafs al Masriego. Grupa użyła 14 ładunków wybuchowych. W wyniku zamachu, wybory generalne z 14 marca wygrała opozycyjna PSOE z Jose Luisem Zapatero na czele, czego nie wykazywały sondaże sprzed 11.03.2004.

2 Przebieg

W czwartek o godzinie 7:37 czasu lokalnego dochodzi do wybuchu na stacji Atocha w pociągu C-1/21431 na trasie Alcala de Henares – Alcobendas, jadącego z miejscowości Alcala de Henares oddalonej 35 km od Madrytu. Z czterech bomb umieszczonych w wagonach nr 1,4,5,6 wybuchają trzy. O godz.7:39 na stacji Atocha-Tellez wybuchają 4 bomby, zostawione w wagonach nr 1,4,5,6 pociągu C-1/17305CA( spóźniony) na trasie Alcala de Henares - Chamartin .
Minutę po pierwszym wybuchu na stacji Atocga, dochodzi do eksplozji na stacji El Pozo w pociągu C-1/21435 na trasie Guadalajara – Alcobendas( cztery bomby w wagonach nr 4 i 5 w tym dwa niewypały). Równocześnie wybucha bomba w czwartym wagonie jadącym trasą Alcala de Henares – Prince Pio w pociągu nr C-7/21713.

Angel Acebes, szef MSW, w swoim wystąpieniu o godzinie 11 ogłasza rozpoczęcie śledztwa.

W południe zbiera się gabinet kryzysowy, na którym zamachy zostają przypisane ETA. Hipoteza ta zostaje upubliczniona przez Acebesa w kolejnym wystąpieniu po godzinie 13. Dopiero o godzinie 20:20 Acebes ogłasza otwarcie drugiej(islamskiej) linii śledztwa. Tego samego dnia wieczorem agencja Reutersa informuje o mailu, w którym do zamachu przyznaje się Brygada Abu Hafs Masriego. Następnego dnia o 16:04 rządowi zostaje przekazany raport dotyczący maila, w którym służby negatywnie się do niego ustosunkowują. W sobotę 13 marca policja otrzymuje wiadomość o kasecie video na której rzecznik Al-Kaidy na Europę Abu Dujan al Afgani przyznaje się do zamachu.

3 Środki

3.1 Skład i pochodzenie bomb

Do produkcji bomb użyto materiału wybuchowego Goma 2. Materiał ten jest wykorzystywany w górnictwie i przemyśle wydobywczym. W wyniku śledztwa hiszpańskich służb ustalono, że materiał – 100 kg sprasowanego dynamitu pochodził z kopalni Caolines de Merilles. Organizatorom materiał sprzedał, pracownik kopalni- Emilio Llane. Do każdej z bomb, oprócz materiału wybuchowego, dokładano gwoździe w celu zwiększenia zadawanych szkód. W produkcji ładunków posługiwano się także używanymi w górnictwie detonatorami, głównie miedzianymi oraz aluminiowymi. Jako zapalnika użyto telefon komórkowy na kartę.

Ładunki wybuchowe zostały najprawdopodobniej umieszczone w wagonach bezpośrednio przed zamachem. Świadczyć mogą o tym zeznania świadków. Jeden z nich, Luis Garrudo, dozorca osiedla niedaleko stacji Atoha zeznał policji, że 11 marca rano zauważył białą furgonetkę Renault Kangoo, z której wysiadło trzech mężczyzn, ubranych w zbyt grube, jak na słoneczną pogodę ubrania. Kierowca i dwaj pasażerowie mieli białe czapki i szaliki, zasłaniające twarze. Jeden z nich z torbą lub plecakiem udał się w stronę baru, prowadzącego do stacji, gdzie świadek stracił go z oczu.

Synchronizacja ataków została dokładnie przemyślana. Według planu pociągi C-1/21431 i C-1/7305CA miały wjechać równocześnie na stacje. Siła połączonych eksplozji bomb, umieszczonych w obu pociągach, zdaniem ekspertów, mogłaby doprowadzić nawet do zawalenia się szklanej kopuły dworca, co znacznie zwiększyłoby liczbę ofiar ataku.

Skład Atocha - pociąg typu 446. Pojemność 1452 miejsc(408 siedzących i 1044 stojących), przewoził ok 600 osób. 40% jego powierzchni zajmowali pasażerowie. Ok. 100 pasażerów przypadało na wagon. Bomby wybuchły w 3 wagonach, wybuch dotknął ok. 300 osób. Spośród nich 29 osób zginęło na miejscu (10%), od ran zmarło 170 (56%), co daje 66%. Nie było jednoczesnych wybuchów, więc pasażerowie, słysząc pierwszą eksplozję w 6stym wagonie, zaczęli uciekać, drzwi były otwarte. Martwi na miejscu to pasażerowie jak i osoby oczekujące na peronie. Średnio, każda bomba zabiła 10 osób, raniła 56.

Skład Tellez: typ 446 70% miejsc było zajętych. Wiózł ok. 165 pasażerów/wagon. 4 bomby wybuchły w 4 wagonach. Pociąg zatrzymał się, niektóre bomby mogły być synchroniczne.

2. Rozmieszczenie bomb

3.21 Wagony ATOCHA

Trzy bomby  umieszczono przy składanych fotelach pod drzwiami wagonu. Pociągi na stacji Alcalá  miały ponad 5-minutowy postój, przy otwartych drzwiach. Rozmieszczenie bomb w wagonach było identyczne (Rys .1-schemat wagonów i umiejscowienie bomb). Składane siedzenia mają panel, po wybuchu powodujący dodatkowe obrażenia pasażerów (Zdj 1).

3.22 Wagony TÉLLEZ

Układ bomb w tym konwoju jest mniej regularny (Rys2), mogły być więc podkładane, gdy pociąg już jechał, a liczba pasażerów w poszczególnych wagonach utrudniała podłożenie pakunków. Materiały wybuchowe w wagonie 1, były umieszczone w półce bagażowej nad siedzeniami (Zdj2).

W wagonie 4C na podłodze obok drzwi(Rys.3)

W wagonie 5C – w drzwiach n a drugim piętrze (Rys.4)

A w 6C – przy siedzeniach (Rys 5)

3.23 Skład El Pozo: dwukondygnacyjny, 2 bomby w górnej części pociągu (Rys 6)

3.24 Sta Eugenia (Rys 7) pojedyncza bomba, dla jego spowolnienia.

4Przyczyny

Operacją kierowali Rabej Osman el Sayed Ahmend ,,Egipcjanin” oraz Amer Azizi. Jako bezpośrednich autorów zamachu ustalono wielu drobnych przestępców. Wielu z organizatorów było pod obserwacją lub wcześniej notowanych. Atak był realizacją celów wpisanych w strategie świętej wojny, mających doprowadzić do wycofania państw europejskich z Iraku i Afganistanu. Według informacji zebranych w czasie śledztwa, islamiści planowali atak na jedno z trzech państw sojuszniczych USA: Hiszpanię, Polskę lub Wielką Brytanie. O wyborze Hiszpanii zadecydowały najprawdopodobniej względy organizacyjne i słabość służb bezpieczeństwa, głęboka integracja ludności muzułmańskiej oraz represje ze strony rządu jakich doświadczali muzułmanie po ataku na World Trade Center 11 września 2001 roku. Istotne znaczenie mogła mieć też chęć odzyskania Al-Andulas(الأندلس) – historycznej ziemi muzułmanów na Półwyspie Iberyjskim. Nie udało się ustalić czy data ataku była celowo związana z datą wyborów w Hiszpanii.

5 Aneks

5.1Zamachy z 11 marca – zastawienie danych

STACJA	Atocha	Atocha-Tellez	El Pozo	Sta. Eugenia
NR POCIĄGU	C-1/21431	C-1/17305CA	C-1/21435	C-7/21713
TRASA	Alcala de Henares - Alcobendas	Alcal de Henares - Chamartin	Guadalajara - Alcobendas	Alcala de Henares – Principe Pio
ODJAZD Z ALCALA	07.00	07.05	07.10	07.15
GODZINA WYBUCHU	07:37-07:38	07:39	07:38	07:38
BOMBY	4bomby, wagony nr 1,4,5,6	4bomby, wagon nr 1,4,5,6	4 bomby,wagony nr 4,5,?	1 bomba, wagon nr 4
NIEWYBUCHY	1	x	2	x

Źródło: Z. Jakubowska Madryt 11 marca

2. Dokumentacja obligatoryjna i fakultatywna w działaniach ochrony osób i  mienia.

Wstęp

Wiele działania pracowników ochrony przenikają się z ograniczaniem praw i swobód obywatelskich osób, które łamią zakazy naruszania własności bądź terenu prywatnego. Pracownicy ochrony często dokonują legitymacji,  zatrzymań czy przeszukania osób podejrzanych o naruszanie prawa. Z tego też powodu ich działania muszą być transparentne, a procedury stosowane w pośpiechu, łatwe w weryfikacji. Nie ma lepszego sposobu na prowadzenie przejrzystej działalności pracownika ochrony niż prowadzenie dokumentacji.

Najważniejszą podstawą prawną wykonywania zadań ochrony osób i mienia jest ustawa z dnia 22 sierpnia 1997 r. o ochronie osób i mienia. Do tej ustawy zostały wydane  rozporządzenia Rady Ministrów oraz Rozporządzenia  Ministra Spraw Wewnętrznych .  Wśród nich znajdują się te, które wyznaczają zakres obowiązkowych dokumentów jakie każda firma ochroniarska ma obowiązek sporządzać i przechowywać.

W artykule 13, punkt 2) tej ustawy ustawodawca stwierdza , że Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji określa, w drodze rozporządzenia sposób prowadzenia dokumentacji ochronnej, dla wewnętrznych służb ochrony. W tej samej ustawie w art. 19.2 mówi się o tym, iż rozporządzenie również określa czas przechowywania dokumentacji. Aktualnym rozporządzeniem dookreślającym jest Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 27 maja 1998r. podpisane przez Bogdana Borusewicza (Dz.U.98.69.458).

W rozdziale 4 wyżej wspomnianej ustawy, art. 19.1 ustęp 2) zobowiązuje przedsiębiorcę prowadzącego działalność gospodarczą w zakresie ochrony osób i mienia „prowadzić i przechowywać dokumentację dotyczącą zatrudnionych pracowników ochrony oraz zawieranych i realizowanych umów”[1]. Z kolei ustęp 3) tegoż artykułu mówi o obowiązku przedstawienia dokumentacji na żądanie organu upoważnionego do kontroli.

Ponadto, przedsiębiorcy prowadzący działalność ochroniarską, bardzo często wdrażają swoich pracowników w zasady prowadzenia dokumentacji fakultatywnej, która jest pomocna właścicielowi takiej firmy w wielu przypadkach. Przykładem elementu dokumentacji, który był obowiązkowy, a stał się fakultatywny, ale nie wyszedł z praktyki jest notatka służbowa. Przede wszystkim w razie postawienia pracownikom zarzutów wobec ich działalności. Łatwiej jest wybronić dobre imię firmy, pokazać stronę solidnego przedsiębiorstwa i uwiarygodnić rzetelność wykonywanej pracy.

Do wewnętrznego systemu dokumentacji ochronnej należą: Tabela służby, Dziennik zmiany, Dziennik wydarzeń, Dziennik szkolenia pracowników ochrony, Instrukcje, Dokumentacja dotycząca gospodarki bronią. Ten rodzaj działalności wymaga jednak w praktyce rozbudowania wewnętrznego systemu dokumentacji. Z racji charakteru poszczególnych działań ochrony można spotkać także: Książkę służby, Książkę ruchu materiałowo-osobowego, Książkę gospodarki kluczami, Ewidencję wydanych przepustek, Raporty służby, Karty obiektów, Ewidencje interwencji, Książki konwojów, Tabele tras konwojowych, Ceduły, Raporty z wykonywania tras konwojowych. Są to wówczas załączniki do ksiąg realizacji umów. Przy tym pojęciu  należy jeszcze zaznaczyć, że w poniższej pracy skupię się na dokumentacji, którą są zobowiązani prowadzić pracownicy ochrony, a która często stanowi właśnie załącznik, ponieważ temat mówi o „działaniach ochrony”. Zatem dokumentację, którą jest zobligowany prowadzić przedsiębiorca prowadzący działalność ochroniarską, tzn: rejestr zawartych umów, aktualny wykaz zatrudnionych pracowników ochrony przedstawię w wielkim skrócie. Ustawa nakazuje sporządzać te dokumenty, aby w ogóle rozpocząć prowadzenie działalności ochroniarskiej. Dodatkowo art. 81 Ustawy o swobodzie działalności gospodarczej wzbogaca ten wykaz o książkę kontroli[2]. Poniżej opiszę zaś dokumenty, które umożliwiają i potwierdzają działania samych pracowników takiego przedsiębiorstwa. Zwracam jednak uwagę, że dokumenty wymienione powyżej są nieodzownym elementem prowadzenia działalności ochroniarskiej a ich przechowywanie i przedstawienie właściwym podmiotom jest obligatoryjne. Prowadzona dokumentacja musi zawierać w sobie cechy 5 zasad systemu:

kompletności, aktualności, rzetelności, spójności, przejrzystości.

1. Dokumentacja obowiązkowa ogólna

Wykaz pracowników ochrony

Wykaz taki jest zobligowany prowadzić pracodawca. Obliguje go to tego wspominane Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 27 maja 1998r. (Dz.U.98.69.458) Wykaz ten powinien zawierać: imię i nazwisko pracownika ochrony, datę i miejsce urodzenia, adres zamieszkania lub pobytu czasowego, serię i numer dowodu osobistego oraz numer ewidencyjny PESEL, numer i stopień licencji, numer pozwolenia na broń lub potwierdzenie dostępu do broni na okaziciela oraz datę zawarcia z pracownikiem ochrony umowy o pracę lub umowy zlecenia oraz datę jej rozwiązania.

Rejestr zawartych umów

Rejestr powinien zawierać: numer umowy, określenie rodzaju umowy oraz jej przedmiotu, datę zawarcia i rozwiązania umowy oraz oznaczenie stron umowy. Dokumentacja, o której mowa, prowadzona jest w formie pisemnej. Jeżeli idzie o elektroniczne nośniki informacji mogą się pojawiać wyłączenie w charakterze uzupełnienia i nie mogą jej zastępować. Ponadto dokumentacja firmy ochroniarskiej powinna być przechowywana przez okres 5 lat liczony od zakończenia działalności przedsiębiorcy, a w przypadku księgi realizacji umowy – od daty wygaśnięcia umowy.

 

2.     Ewidencje protokołów i meldunków

Są to obowiązkowe spisy wszelkich protokołów i meldunków składanych przez pracowników. Podstawy prawne opiszę przy poszczególnych rodzajach protokołów i meldunków spisywanych w ewidencjach.

Prawo nie określa zawartości Ewidencji Protokołów, ale z racji jej funkcji – prostego nakierowania do właściwego, szczegółowego dokumentu, przyjmuje się, że musi zawierać w sobie : wskazanie nazwy Księgi Realizacji Umowy, z którą związane jest wydarzenie,

Numer kolejny protokołu, dane pracownika który zastosował przymus bezpośredni oraz osoby wobec której go zastosowano, rodzaj, powód, skutek zastosowania przymusu,  datę godzinę i miejsce zdarzenia, informację  o udzieleniu pierwszej pomocy, oraz o miejscu przechowywania protokołu.

Ewidencja Meldunków z użycia broni palnej składa się z analogicznych informacji.

Protokół z użycia środka przymusu bezpośredniego

Pracownik ochrony posiadający licencję pracownika ochrony fizycznej na podstawie ustawy z 22. sierpień 1997r. „O ochronie osób i mienia” i na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30. czerwca 1998r.[3] w sprawie szczegółowych warunków  i sposobów użycia przez pracownika ochrony środków przymusu bezpośredniego ma prawo zastosować ten przymus w trakcie ujmowania osoby. Jednakże zgodnie z § 9. 1. tego  Rozporządzenia Rady Ministrów każdy przypadek zastosowania środków przymusu bezpośredniego oraz towarzyszące mu okoliczności dokumentuje się w ewidencji prowadzonej przez wewnętrzną służbę ochrony lub przedsiębiorcę prowadzącego działalność gospodarczą w zakresie usług ochrony osób i mienia. Ustęp drugi tegoż artykułu 9 stanowi , iż „wpis w ewidencji, o której mowa w ust. 1, powinien w szczególności zawierać:

1) dane personalne osoby, w stosunku do której zastosowano środki przymusu bezpośredniego,

2) datę, godzinę i miejsce zastosowania środka przymusu bezpośredniego,

3) przyczynę, rodzaj i skutek zastosowania środka przymusu bezpośredniego,

4) numer licencji, imię i nazwisko pracownika ochrony,

5) informację o udzieleniu pierwszej pomocy przedmedycznej i jej zakresie.”[4]

Każdy przypadek użycia środka przymusu bezpośredniego udokumentowany w formie notatki, musi zostać wpisany do księgi realizacji umowy lub ewidencji prowadzonej przez wewnętrzne służby ochrony.

Meldunek o użyciu broni palnej

Po przypadku użycia broni palnej przez pracownika ochrony, kiedy odda już sprawę Policji, jest on zobowiązany do wykonania szczegółowego meldunku z zaistniałej sytuacji. Zagadnienie dotyczące dokumentacji po użyciu broni palnej przez pracowników ochrony uregulowane zostało Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 1998 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu postępowania pracowników ochrony przy użyciu broni palnej. Stanowi ono, iż każdy przypadek użycia przez pracownika ochrony broni palnej lub podjęcia czynności określonych w §2 rozporządzenia wymaga sporządzenia pisemnego meldunku, który powinien w szczególności, co najmniej zawierać:

• wskazanie numeru licencji , imię i nazwisko pracownika ochrony,
•  datę, godzinę i miejsce użycia broni palnej, 
•  informację dotyczącą okoliczności poprzedzających użycie broni palnej,
•  informację o skutkach użycia broni palnej, 
•  informację o udzieleniu pierwszej pomocy przedmedycznej i jej zakresie.[5] 

Użyty w treści przepisu zwrot w szczególności oznacza, że wskazanie danych, które powinny znaleźć się w pisemnym meldunku, nie ma charakteru zamkniętego i znaleźć się w nim mogą również inne dane np. dotyczące świadków zdarzenia, wskazanie czy meldunek dotyczy oddania strzału, czy podjęcia procedury poprzedzającej ten fakt, numer pod którym pracownik występuje w ewidencji zatrudnionych itp.

Notatka służbowa z czynności ujęcia osoby

Ujęcie sprawcy czynu zabronionego może ale nie musi stosować bezpośredni przymus. Każdorazowo jest jednak zobligowany do sporządzenia notatki, która zawiera:

·    dane personalne osoby ujętej;

·    datę, godzinę i miejsce ujęcia;

·    przyczynę ujęcia;

·    datę, godzinę powiadomienia Policji oraz przekazania ujętego Policji;

·    numer licencji, nazwisko i imię pracownika ochrony;

·    informacje o udzielonej pomocy przedlekarskiej i jej zakresie.

Notatka służbowa z czynności legitymowania

Z kolei Rozporządzenie Rady Ministrów  z dnia 18 listopada 1998 r. w sprawie szczegółowego trybu działań pracowników ochrony, podejmowanych wobec osób znajdujących się w granicach chronionych obiektów i obszarów. (Dz. U. z dnia 27 listopada 1998 r.) zobowiązuje pracownika ochrony w artykule  6 do sporządzenia notatki służbowej zawierającej dane personalne osoby legitymowanej, wskazanie rodzaju dokumentu oraz jego numeru i serii, a także czasu, miejsca i przyczyny legitymowania. Jest to konieczne każdorazowo, kiedy osoba  przebywa na terenie strzeżonym przez ochroniarza, a ten jest obowiązany sprawdzić dokumenty  upoważniające ją do przebywania w granicy chronionego obszaru. Legitymowanie polega na ustaleniu uprawnień do przebywania na obszarach lub obiektach chronionych. Pracownik ochrony sprawdza, czy osoba posiada przepustkę, identyfikator lub inny dokument wydany przez zarządzającego obiektem-obszarem, a uprawniający do przebywania na tym terenie, porównuje okazany dokument z określonym wzorem oraz sprawdza okazany dokument pod względem zgodności danych personalnych, terminu ważności i autentyczności. Fakty te ma obowiązek odnotować w notatce służbowej. Pracownik przy sporządzaniu notatki powinien  podać:

· dane personalne osoby legitymowanej;

· rodzaj okazanego dokumentu, jego numer i serię;

· czas i miejsce legitymowania;

· przyczynę legitymowania.

3.Dokumentacja związana z konwojowaniem.

W związku z konwojem należy prowadzić następującą dokumentację:

·       umowa o świadczenie usług konwojowania;

·       książka konwojów (realizacji umowy);

·       opracowane tabele kodów;

·       książkę odpraw do służby konwojowej.

Księga konwojów

Prowadzenie księgi konwojów nie jest obowiązkowe[6], jednakże ze względu na wielką wartość finansową i popularność tego typu usług  prowadzenie tego elementu dokumentacji stało się powszechne i weszło do kanonu nieodzownych dokumentów ochronnych. Księga konwojów ma ukazywać przejrzyście zrealizowaną usługę. Powinna ona zawierać przede wszystkim:

• Numer księgi realizacji umowy
• Numer lub symbol konwoju
• Datę, imię i nazwisko osoby prowadzącej odprawę przed konwojem
• Nazwę zleceniodawcy i określenie umowy o zleceniu konwoju
• Rodzaj konwojowanego mienia
• Dane składu konwojarskiego
• Opis zadań specjalnych
• Informacje o broni w posiadaniu konwojentów
• etc

Ewidencja działań załogi interwencyjnej

Prowadzenie tego rodzaju dokumentacji ma także charakter fakultatywny, aczkolwiek jest ono bardzo rozpowszechnione wśród przedsiębiorstw zajmujących się ochroną. Standardowo zapisuje się w niej numer kolejny zdarzenia, numer ewidencyjny, wskazanie odpowiedniej pozycji KRU, skład załogi uczestniczącej w interwencji, datę, godzinę i miejsce zdarzenia, ustalenia na miejscu oraz opis zdarzenia z informacją dotyczącą zawiadomienia Policji.

Raport z wykonania konwoju in casa

Raport ten również nie jest obowiązkowy, występuje jednak w praktyce.  Zawiera on dane o charakterze porządkowym i informacyjnym. Zawiera w sobie standardowe dane.

4. Dokumentacja WSO – wewnętrznej służby ochrony

Tabela służby i dziennik zmiany

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 17 listopada 1998 r. w sprawie wewnętrznych służb ochrony (Dz.U. 1999 nr 4 poz. 31) dodaje do  obowiązków pracowników  wewnętrznych ochrony prowadzenie tabeli służby oraz dzienników zmiany.

Tabele zawierają co najmniej następujące informacje:

• rodzaj służby
• rozmieszczenie pracowników ochrony
• zadania dla pracowników
• obsadę służby i czas jej pełnienia

Tabela służby powinna powstać natychmiast po rozpoczęciu działań przez WSO.

Jeśli chodzi o dziennik zmiany, musi on zawierać :

• czas rozpoczęcia i zakończenia zmiany
• obsada personalna zmiany
• rozmieszczenie pracowników ochrony i czas wykonywania zadań.

Za tabelę służby odpowiada szef ochrony, natomiast za dziennik zmiany  przede wszystkim dowódca zmiany, przy czym jeśli mamy do czynienia z pracą jedno zmianową odpowiedzialnym staje się szef ochrony.

Dziennik wydarzeń                                          

Dziennik wydarzeń służy prowadzeniu skrótowych informacji. Ma on zbliżoną rolę do ewidencji protokołów. Jego zadaniem jest umożliwienie szybkiego dotarcia do merytorycznych i szczegółowych informacji na temat zdarzenia. Zawiera w sobie podstawowe informacje : co, gdzie, kiedy, kto podejmował interwencję, przeciwko komu. Ma raczej charakter uzupełniający, ale jego prowadzenie uzasadnia Rozporządzenie Ministra SwiA, Dz.U. 1999 nr 4 poz. 31, z późniejszymi zmianami.

Inne

Wśród dokumentów, które sporządzają pracownicy ochrony znajduje się także wiele innych. Jak na przykład Instrukcje. Są to dokumenty opracowane przez przełożonych pracownika ochrony podobnie jak plan ochrony. Instrukcje stanowią szczegółowe rozwinięcie planu ochrony. Jest to na swój sposób „konstytucja ochrony” każdego obiektu zaakceptowana przez zleceniodawcę i zatwierdzona przez kierownictwo agencji ochrony – wiąże obie strony jak umowa cywilnoprawna. Dokument ten zawiera wszystkie szczegółowe dane w aspekcie – co i jak ma robić pracownik ochrony w przewidywanych sytuacjach typowych? Np.: pożar, napad, wypadek, inne zdarzenie. W instrukcji powinna być uregulowana kwestia ruchu osobowego i materiałowego. Załącza się też pisemne zarządzenie zleceniodawcy, kierowane do załogi obiektu.

Zakończenie

Dokumentacja to bardzo ważna część systemu ochrony osób i mienia. Bez niej powstałoby wiele sytuacji niedookreślonych , trudnych do oceny i kontroli. Ponadto dokumentacja zapewnia porządek i przejrzystość prowadzenia działań. Dzięki niej łatwo i szybko można odnaleźć szczegółowe dane dotyczące zdarzeń, które dotyczą pracowników ochrony i strzeżonych przez nich dóbr. Jest ona zabezpieczeniem zarówno dla przedsiębiorców, pracowników, zleceniodawców jak i potencjalnych osób które mogą czuć się poszkodowane przez pracowników ochrony. Pozwala na wgląd w procedury postępowania i świadczy o jakości usług oferowanych przez podmioty zajmujące się branżą ochrony osób i mienia.

Fakt, że wiele dokumentów ma charakter obligatoryjny i zostało narzuconych przez prawo, świadczy o kontroli państwa nad prywatnymi przedsiębiorcami, którzy angażują się w pracę  pozwalającą im naruszać wolności osobiste obywateli RP łatwiej niż innym. Dzięki tym regulacjom, można mieć poczucie odpowiedzialności państwa w rozdzielaniu większych praw jednostkom ochrony. Chroni to obywateli przed sytuacją, w której pracownicy ochrony mieliby większe prawa do naruszania ich wolności gwarantowanych konstytucją.

Fakt kultywowania fakultatywnej dokumentacji, nie narzuconej prawnie, świadczy o wielkiej potrzebie dokumentacji, jak i o tym, że przedsiębiorstwa zajmujące się ochroną, nie chcą dążyć do niepotrzebnego zamieszania wokół ich działalności.

Dzięki kontrolowaniu prowadzonej dokumentacji, organy państwowe mogą łatwo cofnąć koncesję podmiotów które nie spełniają wymagań, czy w ogóle decydować o przyznaniu lub nieprzyznaniu koncesji. Taki system zapewnia tym samym wysoką jakość i bezpieczeństwo usług ochrony mienia i osób.

Bibliografia:

• KARABIN Jarosław,  Seruga W. ,Stawski M., Organizacja ochrony osób i mienia oraz taktyka i dokumentowanie działań ochronnych, Warszawa 2003

• KRUCZEWSKI Andrzej, Dokumentacja w ochronie osób i mienia, Warszawa 2005

Wykaz aktów prawnych:

• Ustawa z dnia 22 sierpnia 1997 r. o ochronie osób i mienia. (Dz.U. z 1997 r. Nr 114, poz. 740; zmiany: Dz.U. z 1999 r. Nr 11, poz. 95, z 2000 r. )
• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 27 maja 1998r. w sprawie dokumentacji wymaganej przy prowadzeniu działalności gospodarczej w zakresie usług ochrony osób i mienia oraz czasu jej przechowywania (Dz.U.98.69.458).

·       Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30. czerwca 1998r. w sprawie szczegółowych warunków  i sposobów użycia przez pracownika ochrony środków przymusu bezpośredniego

• Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 1998 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu postępowania pracowników ochrony przy użyciu broni palnej
• Rozporządzenie Rady Ministrów  z dnia 18 listopada 1998 r. w sprawie szczegółowego trybu działań pracowników ochrony, podejmowanych wobec osób znajdujących się w granicach chronionych obiektów i obszarów. (Dz. U. z dnia 27 listopada 1998 r.)

• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 17 listopada 1998 r. w sprawie wewnętrznych służb ochrony. (Dz.U. 1999 nr 4 poz. 31)

---

[1] Ustawa z dnia 22 sierpnia 1997 r. o ochronie osób i mienia. (Dz. U. z dnia 26 września 1997 r.)

[2] Dziennik Ustaw z 2004r. nr 173,poz 1807 ze zmianami.

[3] Dz. U. z dnia 15 lipca 1998 r.

[4] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 1998 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobów użycia przez pracowników ochrony środków przymusu bezpośredniego. (Dz. U. z dnia 15 lipca 1998 r.)

[5] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 1998 r.  w sprawie szczegółowych warunków i sposobu postępowania pracowników ochrony przy użyciu broni palnej.

[6] Za Andrzej Kruczewski w „Dokumentacja w ochronie osób i mienia”, Warszawa 2005

3. Bezpieczeństwo energetyczne Unii Europejskiej a bezpieczeństwo obywateli. Bezpieczna energetyka jądrowa w świetle aktów prawnych Unii Europejskiej.

Elektrownie jądrowe produkują około 1/3  elektryczności i 15% energii zużywanej w Unii Europejskiej (UE). Sektor ten jest cennym źródłem energii o niskiej zawartości węgla oraz  stosunkowo stabilnych kosztach. Jego atrakcyjność podnosi również bezpieczeństwo dostaw prądu oraz przeciwdziałanie zmianom klimatu. Każde państwo członkowskie ustala samodzielnie w jakim stopniu będzie korzystać z elektrowni jądrowych.  Energia jądrowa jest najtańszym źródłem energii i po uwzględnieniu kosztów zewnętrznych (wynikających ze strat zdrowia społeczeństwa oraz zanieczyszczenia środowiska) oraz kosztów związanych z emisją gazów cieplarnianych wykazuje ogromną przewagę nad innymi źródłami energii

Podwaliny energetyki jądrowej w Europie wprowadziła 25.03.1957 r. Europejska Wspólnota Energii Atomowej (Euratom), traktatem podpisanym przez 6 państw: Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, RFN i Włochy, jako jeden z dwóch tzw. Traktatów Rzymskich; drugi powołał Europejską Wspólnotę Gospodarczą – oba te traktaty tworzą wspólnie pierwszy filar UE.  Jej  funkcją było wspieranie współpracy w dziedzinie badań naukowych, ochrona społeczeństwa poprzez ustanowienie wspólnych norm bezpieczeństwa, zapewnienie właściwej i sprawiedliwej dostawy rud i paliw jądrowych, monitoring pokojowego wykorzystania materiałów rozszczepialnych i współpraca z innymi państwami i organizacjami międzynarodowymi  w zakresie energetyki.

Specyficzne zagadnienia podjęte na poziomie UE, ukierunkowane są na: bezpieczeństwo zdrowia osób pracujących w sektorze energii jądrowej i ogółu społeczeństwa oraz ochronę środowiska przed zagrożeniami związanymi z korzystaniem z paliwa jądrowego i odpadów.

Tym zagadnieniem chciałabym się zająć w poniższej pracy. Na ile dobro, którym ma być tania i czysta energia, może zagrażać obywatelom Unii.

Traktat Euratom obowiązuje do dziś i to według niego obracają się prawne uwarunkowania wprowadzania produkcji energii atomowej w państwach członkowskich. Jak wspomniałam we wstępie, każde państwo ma wybór na ile będzie korzystać z opcji zasilania energetycznego, które stwarza energia jądrowa, jednakże, kiedy już zdecyduje się budować elektrownie – czyli rozwijać -alternatywną jeszcze – energetykę, taka polityka podlega kontroli Komisji Europejskiej.

Najpierw jednak postawmy sobie pytanie, co tak naprawdę daje traktat Euroatomu. Ogólnikowo rzecz biorąc głównym celem  jego przestrzegania jest podniesienie poziomu życia w państwach członkowskich poprzez rozwój energetyki jądrowej. Uściślijmy jednak na czy, ten często spotykany zwrot ma polegać w praktyce.

Po pierwsze chodzi  o stworzenie takich mechanizmów, które zapewnią dostęp do rud uranu i paliwa jądrowego (zajmuje się tym Agencję Dostaw Euratomu – Euratom Supply Agency). Wiąże się z tym  powierzenie Wspólnocie prawa własności specjalnych materiałów rozszczepialnych. Jak wiadomo, nie wszyscy wykorzystują te materiały tak, jak powinni. Materiał rozszczepialny to innymi słowy, dla niektórych grup i państw na świecie dosłownie zaczyn bomb atomowych. Póki nie rozpowszechnia się tego materiału, mniej osób ma do niego dostęp. Nie jest to jednak główny problem energetyki jądrowej.

Po drugie, celem Euroatomu jest wspomaganie za pomocą różnych środków budowy energetyki jądrowej i niezbędnych dla jej rozwoju instalacji paliwowych, a ponadto co ważne dla bezpieczeństwa - wprowadzenie jednolitych standardów dotyczących ochrony pracowników i ludności przed negatywnymi skutkami wykorzystania energii atomowej (czyli standardy bezpieczeństwa jądrowego i standardy ochrony radiologicznej). Ponadto niezmiernie ważne jest wprowadzenie zasad wspólnego rynku i szerokiej współpracy międzynarodowej , aby  zapewnić odpowiednio szeroki dostęp do wyspecjalizowanych materiałów, urządzeń i technologii. Wreszcie istotna sprawa to promowanie badań z zakresu energetyki atomowej.

Na poziomie globalnym ogromne zainteresowanie energią jądrową jest wynikiem rosnącego zapotrzebowania na energię oraz coraz szerzej zawieranych, międzynarodowych  zobowiązań do zmniejszenia emisji dwutlenku węgla. Z drugiej strony, szersze wykorzystanie energii jądrowej nieuchronnie powiększa ryzyko wypadków jądrowych a także kradzieży technologicznych, bynajmniej nie dla celów pokojowych.

Przez wzgląd na te zagrożenia, międzynarodowa społeczność powinna być upewniona, iż zasada nierozprzestrzeniania broni jądrowej jest nadal przestrzegana . Te zapewnienia dla obywateli UE są o tyle ważne, że zostały umieszczone w  traktacie o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej (NPT) i normach Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej (MAEA) . Konwencja Narodów Zjednoczonych, w sprawie zwalczania aktów terroryzmu jądrowego  przyjęta w 2005 roku,  także ma  do odegrania istotną rolę, podobnie jak Grupa Dostawców Jądrowych. Dlatego też powstał, drugi tak ważnym w tym referacie akt prawny, którym jest Komunikat Komisji do Rady i Parlamentu Europejskiego z dnia 26 marca 2009 r. -komunikat w sprawie nierozprzestrzeniania broni jądrowej [COM (2009) 143 wersja ostateczna - nie publikowana w Dzienniku Urzędowym].

Komisja Europejska jak najbardziej jest za utrzymaniem zasady nierozprzestrzeniania broni jądrowej i uważa, że MAEA i Euratom powinny wzmocnić współpracę w tym zakresie.

W tym celu przyznane zostały odpowiednie narzędzia do ochrony społeczności europejskiej przed negatywnymi skutkami rozwoju energetyki atomowej.

Po pierwsze, głównym instrumentem Unii Europejskiej służącym do promowania nierozprzestrzeniania broni jądrowej, jest  wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa (WPZiB). W szczególności ma ona promować europejską strategię bezpieczeństwa i strategię przeciwko rozprzestrzenianiu broni masowego rażenia (BMR).

Niektóre z pozostałych instrumentów, opracowane na podstawie traktatów, przyczyniające się do promowania nierozprzestrzeniania broni jądrowej w krajach trzecich to: Instrument Stabilności (IS); instrumentu pomocy przedakcesyjnej (IPA); Instrument współpracy w zakresie bezpieczeństwa jądrowego (INSC). Instrument na Rzecz Stabilności ma w głównej mierze pomagać krajom trzecim w rozwijaniu ich zdolności do zapobiegania ryzyka związanego z bronią chemiczną, biologiczną i materiałami jądrowymi. Ten rodzaj pomocy będzie rozszerzany na obszary Azji Południowo-Wschodniej, Bliskiego Wschodu i części Afryki. Jego cel to zwiększanie bezpieczeństwa odpowiednio w dziedzinach zagrożenia.

Traktat Euratom wyznacza ramy dla nierozprzestrzeniania broni jądrowej poprzez: zabezpieczenia w zakresie zapobiegania wykorzystywaniu materiałów rozszczepialnych (plutonu, uranu i toru);

ochrony przed promieniowaniem, ochrony fizycznej i kontroli eksportu. Przepisy Euratom przewidują odpowiedzialne wydawanie zezwoleń i zgłaszanie każdego kontaktu z materiałem jądrowym, które ma współdziałać z procedurą kontroli tych materiałów.

Ponadto ramą traktatu jest Agencja Dostaw Euratomu,  zezwalająca na zawieranie umów o dostawy. Agencja ta sprawdza, czy umowy te zostały zawarte w celach pokojowych i ustanawia procedury wydawania zezwoleń na ewentualny wywóz materiałów jądrowych. 

Ostatnim punktem Euratomu, który traktuje o wykorzystywaniu technologii atomowej, są badania i Wspólne Centrum Badawcze (JRC). Ma być to podstawą wszystkich wspólnotowych programów badawczych w dziedzinie energii jądrowej.

Wiadomo, że współpraca w zakresie energii atomowej będzie postępowała. Spróbujmy zatem odpowiedzieć na pytanie, w jakich kierunkach proces integracji w tej dziedzinie będzie się pogłębiał.

Komisja Europejska  proponuje następujące opcje w zakresie nierozprzestrzeniania broni jądrowej: zwiększenia wsparcia dla traktatu o nieproliferacji i zabezpieczenia jądrowe poprzez przekształcenie międzynarodowych ram, zwalczania nielegalnego handlu materiałami radioaktywnymi i wprowadzenie odpowiednich sankcji dla naruszających zobowiązania; Po drugie rozszerzenie współpracy z kluczowymi krajami gospodarki jądrowej, w ramach porozumień Euratomu i zawieranie nowych umów dwustronnych;

Kolejny punkt to deklaracja wkładu w  rozwój międzynarodowego systemu gwarantowanych dostaw paliwa jądrowego. W tym celu  tworzony będzie bank paliwa nuklearnego pod kontrolą MAEA.

W chwili obecnej, w kontekście  globalnym  moc nuklearna stanowi jedno z pierwszych miejsc pod względem ważności. Coraz większa liczba krajów dąży do wdrożenia cywilnych programów energii jądrowej. Szacujemy zatem, że wzmocnienia międzynarodowych gwarancji nierozprzestrzeniania broni nuklearnej są niezbędne, aby  zabezpieczyć bezpieczeństwo międzynarodowe. Należy przy tym pamiętać, że nie jest ważne który kontynent użyje broni masowego rażenia, jest to bowiem tak potężna siła, że Unia Europejska nie może ignorować żadnych sygnałów posiadania takiej broni przez pozostałe państwa. Nie może również wykluczać żadnego z państw jako potencjalnego wroga, który mógłby jej zagrażać. Stąd niebagatelna ważność promocji i ochrony przed niepożądanym użyciem broni jądrowej.

Z kolei Dyrektywa Rady Euratom 96/29/z dnia 13 maja 1996 r. ustanawiająca podstawowe normy bezpieczeństwa w zakresie ochrony zdrowia pracowników i ogółu społeczeństwa jest bardzo ważnym dokumentem, który staje twarzą w twarz z tak poważnymi zagrożeniami, jakimi są skutki  promieniowania jonizującego.

Ta dyrektywa ustanawia jednolite normy bezpieczeństwa dla ochrony zdrowia pracowników i ogółu społeczeństwa przed skutkami właśnie promieniowania. Dyrektywa ma zastosowanie do wszystkich praktyk, które wiążą się z ryzykiem narażenia na  promieniowanie jonizujące. Chodzi tu zarówno o  sztuczne, jak i naturalne źródła, o ile naturalne nuklidy promieniotwórcze są przetwarzane lub rozszczepiane ze względu na ich właściwości radioaktywne.

Każde państwo członkowskie musi wymagać stosowania praktyk, które są przekazywane przez KE z wyjątkiem przypadków określonych w dyrektywie.  Każde państwo członkowskie musi również wymagać uprzedniego zezwolenia, na działania,  mogące stwarzać zagrożenie promieniowaniem jonizującym, z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w dyrektywie. Przed takimi działaniami wymagane jest zezwolenie na zbyt, recykling lub ponowne użycie substancji radioaktywnych czy materiałów zawierających substancje promieniotwórcze. Jakakolwiek działalność związana z promieniowaniem podlega obowiązkowi zgłoszenia lub uzyskania zezwolenia, chyba że odbywa się ona na skalę dopuszczalną przez właściwe władze krajowe.

Zanim dane instytucje zajmujące się instalacjami jądrowymi zostaną przyjęte lub zatwierdzone po raz pierwszy, Państwa Członkowskie muszą zapewnić Wspólnotę, że wszystkie nowe klasy i  praktyki, w wyniku których zaistniało narażenie na promieniowanie jonizujące są uzasadnione na podstawie gospodarczych, społecznych lub innych korzyści i  przewyższają ewentualne negatywne skutki dla zdrowia.

Państwa członkowskie nie powinny wyrażać zgody na korzystanie z substancji radioaktywnych podczas produkcji środków spożywczych, zabawek, ozdób osobistych i kosmetyków. Nie zaleca się także zezwalać na eksport lub import takich towarów, w trosce o dobro obywateli UE.

Osoby , które nie ukończyły 18 roku życia, nie mogą być zaangażowane w żadną pracę, która naraża pracowników na promieniowanie. Jest to niezwykle ważne, ponieważ dzieci – po prostu mogą nie zdawać sobie sprawy z zagrożeń, które niesie technologia jądrowa. Nie wolno wykorzystywać tej niewiedzy, dlatego też zabrania się w Unii Europejskiej zatrudniania w tych zawodach nieletnich – skuszone łatwym zyskiem, mogłyby w przeciwnym razie zostać oszukane.

Dla wszystkich osób, które pracują w warunkach narażenia na kontakt z promieniowaniem radioaktywnym,  wprowadzone zostało ograniczone dawki tego promieniowania do 100 mSv w ciągu pięciu następujących po sobie  lat. Nie można  przekraczać zaś dawki 50 mSv w ciągu roku.

Kiedy tylko kobieta w ciąży lub matka karmiąca poinformuje przedsiębiorstwo o swojej sytuacji, nie może być ona wyznaczona do pracy w której istnieje ryzyko radioaktywnego skażenia ciała. W wyjątkowych okolicznościach, z wyłączeniem zdarzeń radiacyjnych, na podstawie indywidualnych przypadków właściwe organy mogą, w razie konkretnych operacji tego wymagających, zezwolić na pewną liczbę wyznaczonych pracowników którzy przekroczą indywidualny limit narażenia na działanie promieniowania.

Każde państwo Unii Europejskiej  jest zobligowane do przedsięwzięcia odpowiednich kroków w celu zapewnienia ludności tak małego narażenia na promieniowanie radioaktywne,  jak tylko jest to możliwe przez wzgląd na czynniki gospodarcze i społeczne. Wszystkie takie działania muszą być regularnie oceniane na arenie międzynarodowej.

Dyrektywa ustanawia równocześnie środki zapobiegania ekspozycji na skażenie jądrowe, a są to po pierwsze: sporządzanie odpowiednich wytycznych dla klasyfikacji terenów kontrolowanych i nadzorowanych w danej sytuacji, przez właściwe państwo. Przedsiębiorstwa muszą tu ściśle monitorować warunki pracy w dziedzinach działań jądrowych; Dalej - państwa członkowskie muszą wymagać od przedsiębiorstw dostatecznego informowania pracowników, którzy należą do jednej z dwóch następujących kategorii : odrębne dla pracowników zwykłych, a inne dla narażonych na promieniowanie;

Wreszcie - przedsiębiorstwa ponoszą odpowiedzialność za ocenę i realizację ustaleń dotyczących ochrony radiologicznej swoich narażonych pracowników. Bardzo ważny jest nadzór medyczny narażonych pracowników, który powinien opierać się  na zasadach,  rządzących medycyną pracy w ogóle. Każde Państwo Członkowskie musi określić procedury odwoławcze od ustaleń i decyzji podjętych na podstawie dyrektywy.

Państwo członkowskie musi: utworzyć jeden lub więcej systemów do przeprowadzania inspekcji, w celu egzekwowania przepisów wprowadzonych na mocy dyrektywy, jak również  wszczynać kontrolę i interweniować w razie potrzeby; Ponadto wymagać od pracodawców, aby  pracownicy mieli zapewniony  dostęp, na ich wniosek, do wyników całego indywidualnego monitoringu, jaki został w stosunku do nich przeprowadzony. Każdy członek UE, jest zobligowany do podjęcia niezbędnych środków, zapewniających ochronę przed promieniowaniem, które będą udostępnione jednostkom odpowiedzialnym za tę ochronę. Każde państwo Unii,  musi stworzyć warunki konieczne dla zapewnienia optymalnej ochrony ludności i stosować podstawowe zasady rządzące ochroną ludności, przed negatywnymi skutkami działań związanych z energetyką jądrową.

Państwa członkowskie mają obowiązek uwzględnić fakt, że zagrożenia radiologiczne mogą wystąpić w związku z praktykami prowadzonymi w ramach lub poza ich terytorium i że mogą na nie wpływać. Każde Państwo Członkowskie musi zapewnić, że odpowiednie plany działań są opracowywane na szczeblu krajowym lub lokalnym, i że są one kontrolowane w regularnych odstępach czasu.

Jeżeli dany Członek Unii Europejskiej zamierza przyjąć w swoim kraju przepisy, które są bardziej rygorystyczne niż te określone w dyrektywie, musi powiadomić o tym Komisję i pozostałe Państwa Członkowskie.

Tyle jeśli chodzi o normy bezpieczeństwa w zakresie ochrony pracowników sektora jądrowego.

Kolejny akt prawny, który chciałabym opisać, dotyczy bezpieczeństwo instalacji jądrowych. Komisja  Europejska uważała za stosowne, że należy ustanowić podstawowe zobowiązania i zasady ogólne w zakresie bezpieczeństwa jądrowego wraz z mechanizmami kontrolnymi w celu ochrony ogółu społeczeństwa i pracowników przed niebezpieczeństwem promieniowania jonizującego z obiektów jądrowych. Środki te mają umożliwić Unii Europejskiej  badanie ryzyka, jakie wiąże się  z materiałami radioaktywnymi. Z tego właśnie względu dnia 25 czerwca 2009 r. została wydana Dyrektywa Rady 2009/71/Euratom  ustanawiająca wspólne ramy bezpieczeństwa instalacji jądrowych. 

Ta dyrektywa nie tylko ma na celu ustanowienie wspólnotowych ram bezpieczeństwa jądrowego we Wspólnocie, ale także zachęca państwa członkowskie do zagwarantowania wysokiego poziomu bezpieczeństwa jądrowego. Ma ona zastosowanie do wszystkich instalacji jądrowych.

 Krajowy przepisy ustawowe, wykonawcze i organizacyjne są ustalane indywidualnie w państwach członkowskich. Ramy bezpieczeństwa instalacji  należy określić przede wszystkim: przyjmując krajowe wymogi bezpieczeństwa jądrowego; system wydawania zezwoleń i zakazu eksploatacji obiektów jądrowych bez zezwolenia; ponadto system nadzoru bezpieczeństwa jądrowego; oraz naturalnie aby wszystko działało sprawnie - działania egzekucyjne.

Dyrektywa z  25 czerwca 2009 r.  wzywa państwa członkowskie do ustanowienia właściwego organu regulacyjnego. Należy tutaj zaznaczyć, że organ ten powinien być niezależny od wszelkich innych organizacji. Należy również nadać odpowiednie kompetencje prawne oraz przyznać wystarczające zasoby ludzkie i finansowe, aby można było wymagać od posiadacza pozwolenia przestrzeganie krajowych wymogów bezpieczeństwa jądrowego. To właśnie posiadacz licencji ponosi główną odpowiedzialność za bezpieczeństwo jądrowe i nie może zrzec się tejże odpowiedzialności.  Posiadacze zezwoleń, powinni być odpowiedzialni za ocenę i ciągłe doskonalenie bezpieczeństwa jądrowego instalacji. Państwa członkowskie powinny upewnić się, że ich pracownicy mają odpowiednie kompetencje i umiejętności do obchodzenia się z instalacjami atomowymi.

Jak to najczęściej bywa z ustanawianiem regulacji - informacje na temat przepisów dotyczących bezpieczeństwa jądrowego należy udostępnić do publicznej wiadomości.

Państwa członkowskie mają obowiązek przedłożyć Komisji Europejskiej co trzy lata raport postępów poczynionych w zakresie bezpieczeństwa jądrowego.  Przedkładają one jednocześnie samooceny swoich krajowych ram bezpieczeństwa raz na 10 lat.

Przepisy bezpieczeństwa jądrowego oparte są na zasadzie kompetencji krajowych państw członkowskich. Zasada ta wzmacnia niezależność krajowych organów regulacyjnych.

W 2007 r. podążając za konkluzjami Rady, został powołany Europejski Komitet Bezpieczeństwa Jądrowego Grupy Regulatorów (ENSREG). Jego zadaniem jest przyczynianie się do osiągania celów Wspólnoty w dziedzinie bezpieczeństwa jądrowego. Niniejsza dyrektywa stanowi poważny krok w kierunku realizacji tychże celów.

Następnym i ostatnim już punktem, wartym rozpatrzenia w tej pracy, jest zabezpieczanie materiałów jądrowych na terenie Unii Europejskiej. Celem regulowania  systemu tych zabezpieczeń jest upewnienie się KE, że materiały źródłowe i produkty jądrowe są przeznaczone wyłącznie do pokojowych zastosowań deklarowanych przez użytkowników.

I tak, do dziś korzystamy z ustanowionego  19 października 1976 r. Rozporządzenia Komisji (Euratom) nr 3227/76, dotyczącego stosowania przepisów w sprawie zabezpieczeń Euratomu [Dziennik Urzędowy L 363 z 31.12.1976]. Do którego poprawki wprowadzono przez następujące akty prawne:  Rozporządzenie Komisji (Euratom) nr 220/90 z dnia 26 stycznia 1990 r. [Dziennik Urzędowy L 22 z 27.01.1990]; Rozporządzenie Komisji (Euratom) nr 2130/93 z dnia 27 lipca 1993 r. [Dziennik Urzędowy L 191 z 31.07.1993].

 Traktat Euratomu ustanawia w Rozdziale 7,  zabezpieczenia systemu które mają zapewnić, nieprzekazywanie do użytku cywilnego  materiałów jądrowych z programów, dla których są one przeznaczone( zgodnie z oświadczeniem przez operatorów instalacji jądrowych). Zgodnie z art 81 Traktatu Euratom, Komisja może oddelegować swoich inspektorów na terytorium Państw Członkowskich i, podążając  za art 82, ma też prawo do nakładania sankcji na podmioty, które naruszą wymagania ochrony.

Zabezpieczenia systemu muszą również zapewniać wykonanie przez Państwa Członkowskie zobowiązań dotyczących zabezpieczeń jądrowych, które podjęły w ramach organizacji międzynarodowych i państw trzecich. W szczególności, wszystkie państwa członkowskie, będące sygnatariuszami traktatu o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej podpisanego w 1968 roku, który pozwala Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej (MAEA) sprawdzić, czy cywilny materiał jądrowy nie jest wykorzystywany do produkcji broni jądrowej lub jądrowych urządzeń wybuchowych . W związku z tym, aby jak najściślej  zabezpieczyć energetykę jądrową od związków ze światem przestępców, zostały zawarte umowy między Państwami Członkowskimi, Komisją Europejska a MAEA. W ostatnich latach obserwujemy wiele zmian na świecie, także okazało się konieczne wzmocnienie systemu zabezpieczeń stosowanych przez MAEA. W 1998 r. państwa członkowskie podpisały protokoły dodatkowe do umów zawartych z MAEA, które weryfikując je - rozszerzają zakres tych porozumień.

Zabezpieczenia obejmują cały cykl paliwa jądrowego, które uzyskuje się z ekstrakcji materiałów jądrowych w państwach członkowskich, lub importowanych  z krajów trzecich, aż po wywóz ich poza terytorium Unii Europejskiej.

Operatorzy nowych instalacji jądrowych deklarują ich właściwości techniczne co najmniej 200 dni przed pierwszą wysyłką materiału jądrowego, który ma zostać przyjęty. Szczegółowe procedury KE dotyczą m.in.: wyznaczenia rejonów bilansu materiałowego oraz wyboru strategicznych punktów określenia przepływu i stanu inwentarza materiałów jądrowych;  częstotliwości i procedury postępowania przy inwentaryzacji zasobów.

Jeśli chodzi o rozliczanie materiałów jądrowych, został wprowadzony system rachunkowości i kontroli tychże. Ilość materiału radioaktywnego, przechowywanego i używanego w instalacji musi być ustalona. Taki system umożliwia ustalenie i uzasadnienie złożonych deklaracji do Komisji i  zapewnia ścisły nadzór nad nimi.  Dane dotyczące transferów są przy tym szczególnie ważne.

Od roku 1977 istnieją możliwości otrzymania z Komisji pożyczek, głównie długoterminowych, dla finansowania inwestycji w sektorze energetyki jądrowej. Zgodnie z art. 1 Decyzji Rady 77/270/ Euratom, Komisja jest upoważniona do zawierania umów w sprawie pożyczek służących finansowaniu projektów inwestycyjnych w ramach Wspólnoty, mających związek z wytwarzaniem energii elektrycznej w skali przemysłowej w elektrowniach jądrowych oraz z przemysłowymi instalacjami jądrowego cyklu paliwowego. Podstawę do tego dają art. 2 i 20316 Traktatu. Istnieje także Decyzja Rady 77/271/Euratom ograniczająca do pewnej wysokości pułap kapitału przeznaczonego na takie pożyczki (pułap ten nie przekracza 4 milionów euro). Pomocy w finansowaniu można udzielać jedynie w przypadku projektów, które uzyskały zgodę kompetentnych organów państwowych, w szczególności w zakresie bezpieczeństwa, a także pozytywną opinię Komisji, zwłaszcza w kwestiach odnoszących się do celów polityki energetycznej oraz ochrony środowiska Unii Europejskiej. Pożyczka nie powinna w zasadzie przekraczać 20% całkowitych kosztów projektu (Komisja może jedynie udzielać pożyczek, które uzupełniałyby pożyczki już uzyskane z innych źródeł).

Art. 70 TE stanowi, że Komisja Europejska może udzielić pomocy finansowej na realizację programów poszukiwania złóż uranu, jakkolwiek słowo uran nie zostało użyte. Formułuje on jednocześnie wymagania, jakie muszą być spełnione przez zainteresowane państwo członkowskie.

W ramach tego systemu osoby odpowiedzialne za instalacje muszą składać regularnie sprawozdania do Komisji, w tym raporty księgowe, raporty bilansu materiałowego opisujące zmiany w materiałach, raporty o zmianach w inwentaryzacji i podsumowania rocznego spisu inwentarza z natury. Raporty specjalne są również przewidziane w szczególnych okolicznościach, takich jak utrata materiałów jądrowych.

Wywóz materiałów źródłowych i specjalnych materiałów rozszczepialnych (głównie plutonu 239, uranu 233, uranu 235) do kraju trzeciego i od państwa członkowskiego, lub odwrotnie, musi być wcześniej zgłoszone do Komisji. Eksport nie może dotyczyć materiału będącego bronią jądrową.

To samo dotyczy instalacji. W  tym samym państwie członkowskim, transfer całkowitej ilości materiału radioaktywnego, w okresie 12 miesięcy nie może przekroczyć 1 kg efektywnego (skuteczny kilogram specjalnej jednostki używany jako materiał jądrowy w ramach gwarancji).

Jednak zgłoszenie takiego faktu nie jest wymagane, jeśli ilość nie przekracza 1 kg efektywnego. Takie same warunki obowiązują w odniesieniu do przywozu i odbioru materiałów jądrowych przez państwa członkowskie.

Na tym chciałabym zakończyć. Pragnę zauważyć, iż opisałam tylko wybrane akty prawne, które dotyczą bezpieczeństwa obywateli UE – a ściślej mają im to bezpieczeństwo zapewnić. Państwami, które planują bądź budują nowe elektrownie jądrowe w Unii są: Bułgaria, Czechy, Finlandia, Francja, Irlandia obecnie toczy się dyskusja z udziałem organizacji skupiających przemysł) Litwa, Łotwa, Estonia (wspólna elektrownia, z udziałem Polski) ,Polska, Portugalia (opcja energetyki jądrowej jest rozważana na szczeblu rządowym),  Rumunia Słowacja, Słowenia, Szwecja (w latach 90-tych planowano likwidację energetyki jądrowej ale plany zarzucono), Węgry, Wielka Brytania, Włochy- a więc zdecydowana większość krajów. Daje to więc jednoznaczny pogląd, że zdecydowanie energia jądrowa jest przyszłością krajów Unii. Póki wprowadzane są tak szczegółowe regulacje prawne – uważam że nie musimy się o to bezpieczeństwo martwić, jako członkowie Unii Europejskiej. Jak widać ogromne znaczenie ma płaszczyzna państwa – ponieważ to tutaj dokonuje się dostosowywanie do dyrektyw unijnych, natomiast wykonanie ich podlega już tylko kontroli.

Bibliografia:

1. Jacek Kaniewski, Andrzej Furtek „Bezpieczeństwo Jądrowe i Ochrona Radiologiczna” nr 4 (78)/2009, Państwowa Agencja Atomistyki, Warszawa 2009

2. http://www.atom.edu.pl/index.php/component/content/article/59-ej-w-unii-europejskiej/74-energetyka-jadrowa-w-unii-europejskiej.html

Akty prawne:

1.       Komunikat Komisji do Rady i Parlamentu Europejskiego z dnia 26 marca 2009 r. -komunikat w sprawie nierozprzestrzeniania broni jądrowej [COM (2009) 143 wersja ostateczna - nie publikowana w Dzienniku Urzędowym].

2.       Commission Regulation (Euratom) No 3227/76 of 19 October 1976 concerning the application of the provisions on Euratom safeguards [Official Journal L 363 of 31.12.1976].

3.       Council Directive 96/29/Euratom of 13 May 1996 laying down basic safety standards for the protection of the health of workers and the general public against the dangers arising from ionising radiation.

4.       Dyrektywa Rady 2009/71/Euratom z dnia 25 czerwca 2009 r. ustanawiająca wspólnotowe ramy bezpieczeństwa instalacji jądrowych.

4. Ograniczenia wolności i praw jednostki w stanie wyjątkowym. Analiza źródeł prawnych.

Wstęp

Aby instytucja stanu wyjątkowego mogła zostać wprowadzona, niezbędna jest współpraca trzech głównych organów państwowych: Prezydenta RP, Rady Ministrów i Sejmu. Istnieje możliwość wprowadzenia tego stanu  przez Prezydenta, jednak tylko na wniosek Rady Ministrów. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, na wniosek Rady Ministrów może w drodze rozporządzenia, znieść stan wyjątkowy przed upływem czasu, na jaki został wprowadzony, jeżeli ustaną przyczyny wprowadzenia tego stanu oraz zostanie przywrócone normalne funkcjonowanie państwa.Ustawa o stanie nadzwyczajnym przewiduje możliwość  ograniczania pewnych wolności i praw obywatela w celu sprawniejszego zmniejszania skutków lub zapobiegnięcia zagrożeniu. I tak Konstytucja z 1997r, dla każdego stanu nadzwyczajnego przewiduje osobne ograniczenia nakładane na obywateli. Zgodnie z zasadą proporcjonalności, rozmiar ograniczeń musi być zależny od rodzaju i powagi zagrożenia. Po drugie mają one być tak nieodczuwalne jak to możliwe. Ograniczeń ma być minimalnie tyle ile jest wymagane do zmniejszenia rozmiarów zagrożenia.

Poza obecną konstytucją RP i aktualną ustawą o stanie wyjątkowym ważne są międzynarodowe restrykcje. Po pierwsze chodzi tu o Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych oraz Konwencję Europejska o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności. Określają one te podstawowe prawa człowieka których nie wolno ograniczać pod żadnym pozorem. Jak można się domyśleć są to: prawo do życia, prawo do wyznania, godności, obywatelstwa.

Ograniczenia wolności i praw jednostki w stanie wyjątkowym, a więc w sytuacji szczególnej, są regulowane w źródłach, które określają definicję, tryb wprowadzania i działania w stanie wyjątkowym. Jest to więc przede wszystkim najważniejszy w Polskiej tradycji akt - Konstytucja z 2 kwietnia 1997 r. Tak więc, art. 228 tej konstytucji przewiduje możliwość wprowadzenia trzech stanów nadzwyczajnych: stan wojenny, stan wyjątkowy lub stan klęski żywiołowej. Zasady działania organów władzy publicznej, zakres dopuszczalnych ograniczeń swobód obywatelskich oraz pokrywanie strat majątkowych, wynikających z ograniczenia praw i wolności regulują jednakże ustawy (o czym ustrojodawca pisze w art. 228 ust. 3 i 4 Konstytucji).Środki nadzwyczajne stanu wyjątkowego są identyczne ze środkami w stanie wojennym (zgodnie z Art.234. Konstytucji RP). Należy tu wymienić przede wszystkim  klauzulę derogacyjną negatywną - przepis uchylający przepisy dotychczas obowiązujące.

Źródła regulacji

O ograniczeniach wolności i praw człowieka i obywatela w stanie wyjątkowym najobszerniej traktuje rozdział 3 Zakres ograniczeń wolności i praw człowieka i obywatela, Ustawy z 21.06.2002 o stanie wyjątkowym (DzURP 2002, nr 1l3, poz.985,ze zm.).  Jak można zauważy wszelkie ograniczenia mają na celu usuniecie zagrożeń , a przynajmniej ich osłabienie. Można powiedzieć, że dobro państwa, czyli dobro ogółu obywateli wymaga potrzebę poświęcenia pewnych wolności jednostki, ale tylko tych, które są niezbędne. Część postanowień dotyczących stanów nadzwyczajnych została regulowana przez prawo międzynarodowe, są to: środki nadzwyczajne, tryb wprowadzenia i przesłanki zastosowania. Większość tych regulacji znacząco wpłynęła na Ustawę o stanie wyjątkowym. Cały sens tych regulacji tkwi bowiem w  ograniczeniu władztwa państwowego, dowolności dotychczasowych regulacji. Raport międzynarodowy narzuca pewien standard, by chronić podstawowe prawa człowieka.

Prawo międzynarodowe oddziałuje na stany nadzwyczajne przez jednoznaczne samoograniczenie. W Polsce rzecz sprowadza się do 2 umów międzynarodowych. Po pierwsze - Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych - umowa z 1966r., Organizacji Narodów Zjednoczonych. Państwa członkowskie ONZ zobowiązały się do jego przyjęcia. W Polsce ratyfikacja nastąpiła w 1977r. Z chwilą wejścia w życie tego paktu, każda regulacja dotycząca stanów nadzwyczajnych powinna być odczytywana w zgodzie z tym paktem. Musi bowiem istnieć  pewne minimum, którego nikt nie ma prawa naruszyć. Tworzy to swoistą granicę legalności i demokratycznego postępowania przez organy władzy. Pakt wciela  w życie postawienia Deklaracji Praw  Człowieka z 1948r. Art. 4 powiada, że  ograniczenia praw człowieka mogą nastąpić tylko w przypadku wyjątkowego niebezpieczeństwa publicznego. Na tyle wyjątkowego, że  zagrażającego istnieniu narodów. Doktryna zamieniła to sformułowanie na "sytuację wyjątkową” wg dr Michała Brzezińskiego.

Bezpieczeństwo ma to do siebie, że musi mieć charakter powszechny. Nie chodzi o życie czy zdrowie konkretnych jednostek lub grup, ale ogółu obywateli, traktowanego jako jedność, całość. Stąd zagrożenie którego dotyczy stan nadzwyczajny musi być bezpośrednie. Wyraża się to w zdaniu, że nie ma innego sposobu na jego zwalczenie, jak tylko przez ograniczenie praw człowieka. Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych nakłada obowiązek przestrzegania zasady proporcjonalności, co podtrzymuje Konstytucja RP z 1997r. Celem tej regulacji jest wymienienie jakich praw nie można ograniczać. W zastosowaniu, regulacje te znajdują się w art. 231 Konstytucji RP. Przede wszystkim jest to prawo do ochrony życia. Co za tym idzie, zakaz nakładania niewolnictwa, kary śmierci, tortur itp.    Drugi międzynarodowy akt prawny, do którego polskie prawo musi się stosować to Konwencja Europejska o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności z 1950r.  Polska ratyfikowała ją  na początku lat '90. Konwencja ta dotyczy Rady Europy. Państwa będące członkami Rady Europy muszą ją przyjąć i w praktyce przyjęły. Ważny jest w kontekście stanu wyjątkowego jeden artykuł, mianowicie art. 15. Określa on przesłanki,  środki  nadzwyczajne oraz tryb wprowadzania stanów nadzwyczajnych. Nie będę go jednak opisywać szczegółowo, ponieważ wystarczy stwierdzenie, że wszystkie regulacje są analogiczne do Międzynarodowego Paktu z 1966r. Nowością jest tylko obowiązek poinformowania sekretarza generalnego Rady Europy o wprowadzeniu każdego ze stanów nadzwyczajnych. Z mojego punktu widzenia, jest to ważne dla praw obywatela. Dzięki temu zapisowi mamy, jako społeczeństwo w państwie, poczucie że nasza zwierzchnia władza podlega kontroli i nie może bezkarnie łamać swobód i wolności obywateli. Za takim rozumowaniem przemawia fakt, iż Konwencję tę wiąże orzecznictwo Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu.

Rozdział 3 „Zakres ograniczeń wolności i praw człowieka i obywatela”, Ustawy z 21.06.2002 o stanie wyjątkowym 3 rozdz. to ta część aktu prawnego, która jest kluczowa dla pola działań organów władzy w stanie wyjątkowym. Organem kierującym jest Prezes Rady Ministrów, gdy stan wyjątkowy obowiązuje na obszarze większym niż województwo, jeśli nie- wojewoda.

Jednym z najważniejszych przepisów tego rozdziału jest art. 20. Traktuje on o zasadzie personalnej. Wszystkie osoby fizyczne, znajdujące się na obszarze objętym stanem wyjątkowym, podlegają ograniczeniom, w tym  osoby prawne i częściowo prawne.

Następnym pod względem ważności jest art. 16.  W czasie stanu wyjątkowego mogą być zawieszone prawa do  organizowania i przeprowadzania wszelkiego rodzaju zgromadzeń, imprez masowych, ale co ważniejsze   strajków pracowniczych i innych form protestu. To dość ważne w kontekście praw pracowniczych. Jednak zamrożenie tej swobody jest jak najbardziej zrozumiałe. Państwo w okresie stanu wyjątkowego musi skupi maksymalną uwagę na zwalczaniu skutków zagrożenia i przeciwdziałaniu nowym. Strajki i protesty mogą wyzwolić wg psychologii tłumu negatywne emocje, przemoc i odwracanie uwagi od ważnego problemu. Zakaz dotyczy też  zrzeszania się poprzez „ ustanowienie zakazu tworzenia i rejestracji nowych stowarzyszeń, partii politycznych, związków zawodowych, organizacji społeczno-zawodowych rolników, organizacji pracodawców, ruchów obywatelskich oraz innych dobrowolnych zrzeszeń i fundacji”. Ma to odciążyć administrację państwową od działań biurokratycznych w tym gorącym okresie stanu wyjątkowego. Ponadto nakazuje się okresowego zaniechania działalności zarejestrowanych stowarzyszeń, partii politycznych i pozostałych zrzeszeń analogicznie do powyższej zasady nierejestrowania, których działalność może zwiększyć zagrożenie konstytucyjnego ustroju państwa, bezpieczeństwa obywateli lub porządku publicznego. Poza tym, ograniczają prawa i wolności obywateli następujące artykuły. Art. 11, mówiący o użyciu sił zbrojnych w stanie wyjątkowym wyznacza prezydenta, jako decydującego o ich użyciu,  na wniosek premiera. Warunkiem tego ostatecznego posunięcia  jest wyczerpanie wszelkich sił i dostępnych konwencjonalnych środków. W zakresie niezbędnym do wykonania żądań władzy, przysługują im uprawnienia policji z art. 15-17 Ustawy o policji (np. prawo do legitymowania- stąd wynika zawarty w art.18 obowiązek posiadania ze sobą dokumentu tożsamości, zatrzymywania osób, przeszukiwania pomieszczeń, osób). O środkach przymusu bezpośredniego traktuje art. 16. Jest w nim zapisane pozwolenie na użycie gazu łzawiącego oraz  obezwładnienia agresywnych obywateli. Co więcej, art. 17 pozwala użyć  broń palną. To kontrowersyjne posunięcie ma wymusi przede wszystkim respekt i zrozumienie powagi sytuacji. Art. 21. zapowiada, że na czas stanu wyjątkowego może by wprowadzona reglamentacja towarów konsumpcyjnych. Wiąże się to z ograniczeniem   wolności działalności gospodarczej, poprzez nakazanie okresowego zaniechania prowadzenia działalności gospodarczej określonego rodzaju. Możliwe jest też zaniechanie działalności edukacyjnej, poprzez okresowe zawieszenie zajęć dydaktycznych w szkołach włącznie ze szkołami wyższymi, z wyjątkiem szkół objętych autonomią z tytułu konkordatów. Ponadto, ograniczenia transportu i komunikacji.

Rada Ministrów, zgodnie z art. 22. ust. 1. , z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, określa, w drodze rozporządzeń, szczegółowy tryb i sposoby oraz obszarowy, podmiotowy i przedmiotowy zakres wprowadzenia i stosowania ograniczeń wolności i praw człowieka i obywatela ustalonych przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w rozporządzeniach,  które e tym wypadku nie wymagają zatwierdzenia przez Sejm, a mają moc ustawy.

Rozdział ten wnosi  natomiast kilka rodzajów sankcji, niemal  kar, które normalnie nie występują: w art. 17 – kara odosobnienia (dawniej internowania - w przypadku uzasadnionego podejrzenia że dana osoba może działać przeciw państwu).Zgodnie z  art. 19 rozmowa ostrzegawcza - osoba która ukończyła 17 lat, a jest podejrzenie że może zakłócać porządek publiczny. Rozmowa ta może być  przyprowadzona przymusowo. W wypadku  osób młodszych- w obecności rodziców. Jest to pouczenie o prawnych skutkach nieprzestrzegania zasad stanu wyjątkowego, np. stosowane gdy istnieje podejrzenie przygotowywania strajku. Wzywany, może czekać nawet  15 godzin, co skutecznie zablokuje ewentualny protest. Ponadto wszelka korespondencja, rozmowy telefoniczne - podlegają cenzurowaniu, ponieważ mogą zawierać informacje o planach  zakłócenia porządku publicznego. Organy cenzury i kontroli są uprawnione do zatrzymywania w całości lub w części publikacji, przesyłek pocztowych i kurierskich oraz korespondencji telekomunikacyjnej, a także do przerywania rozmów telefonicznych i transmisji sygnałów przesyłanych w sieciach telekomunikacyjnych, jeżeli ich zawartość lub treść może zwiększyć zagrożenie konstytucyjnego ustroju państwa, bezpieczeństwa obywateli lub porządku publicznego.

Zakończenie

Zarówno międzynarodowe, jak i polskie prawo wymaga ograniczenia pewnych wolności i praw przypisanych obywatelom, jednak jak widać w powyższej pracy wszystkie decyzje o ograniczeniach są uzasadnione i mają na celu dobro wspólne, które dla państwa jest nadrzędną wartością.

Bibliografia:

1.Brzeziński Michał, „Stany nadzwyczajne w polskich konstytucjach”, Warszawa 2007

2.Wołpiuk Waldemar, „Państwo wobec szczególnych zagrożeń. Komentarz wybranych przepisów Konstytucji RP”, Warszawa 2002